مایع نافذ در جوش و هزینه های مربوط به آن
تست pt جوش
تست pt جوش یکی از روش های غیر مخرب است که برای یافتن عیوب سطحی جوش کاربرد فراوان دارد. در تست مایع نافذ با استفاده از جاذبه مویینگی و نفوذ یک مایع رنگی یا ماده فلوئورسنت به درون ناپیوستگی سطحی جوش ، عیوب نمایان می گردد. به عبارتی در تست جوش pt یک مایع نافذ برای مدت زمانی مشخص که بر حسب نوع مایع نافذ مورد استفاده ، نوع قطعه مورد تست و حساسیت و نوع مشکل تعیین می گردد، به سطح جوش اعمال می شود. سپس مایع نافذ تست غیر مخرب pt به سبب پدیده مویینگی به داخل درز وارد می شود. در گام بعدی سطح جوش خشک گردیده و ماده آشکار ساز اعمال می شود. بدین طریق موقعیت و ابعاد ترک و ناپیوستگی آشکار می گردد.
هزینه تست جوش pt
تست پی تی جوش با توجه به تجهیزات مورد استفاده در مرحله تمیزکاری سطح جوش ، مایع نافذ و همچنین آشکارساز می تواند هزینه های متفاوتی داشته باشد. اما به طور کلی در مقایسه با سایر روش های غیر مخرب تست جوش ، کم هزینه بودن انجام آن از مزایای تست جوش pt است.
کاربرد تست جوش pt
تست پی تی جوش برای تمامی قطعات آهنی و غیر آهنی کاربرد دارد. همچنین آزمون pt از قدیمی ترین و ساده ترین روش هایی است که برای انواع ترک ها، شکاف ها و تاخوردگی ها در قطعات جوش با هر شکل و اندازه استفاده می شود. البته تست مایع نافذ برای تشخیص عیوب جوش در سطح آن استفاده شده و برای عمق قطعه جوش کاربرد ندارد.
روش انجام تست pt جوش
روش انجام تست pt جوش شامل آماده سازی سطح جوش ، به کاربردن اسپری تست جوش pt ، برداشتن مایع نافذ اضافی از سطح جوش ، اسپری ماده ظاهر کننده و تست شکاف ها می باشد. در ادامه به روش انجام تست pt جوش پرداخته شده است.
آماده سازی سطح جوش – مرحله اول
به جهت این که تست غیر مخرب pt به درستی انجام شود، اولین قدم تمیز کردن سطح مورد آزمایش از هرگونه چربی ، گرد و غبار ، پوسته زنگ زده ، آلودگی های سطحی ، رنگ و … می باشد. کاهش خاصیت مایع نافذ در تست پی تی جوش ، امکان واکنش آلودگی با مایع نافذ، امکان بسته شدن دهانه ناپیوستگی توسط آلودگی و همین طور امکان ایجاد نشانه های غلط از دلایل نیاز به تمیز کردن سطح در روش انجام تست pt جوش می باشد.
روش های مختلفی برای تمیز کردن سطح قطعه جوش در تست مایعات نافذوجود دارد. با توجه به نوع قطعه و تعداد آن ، شستشوی مکانیکی یا شستشو شیمیایی ، برش زنی ، شن پاشی خشک و تر و یا تمیز کاری سایشی برای جدا کردن زنگ آهن و گدازه های چسبیده به قطعه از جمله روش های آماده سازی در روش انجام تست pt جوش می باشد. البته لازم است تمیزکاری اولیه در آزمون pt به صورتی انجام شود که هیچ گونه آسیبی به قطعه وارد نگردد. همچنین تمیزکاری اولیه در تست غیر مخرب pt نباید باعث بسته شدن دهانه ناپیوستگی ها شود.
بکار بردن مایع نافذ در تست pt جوش – مرحله دوم
یکی از مهم ترین مراحل انجام تست مایعات نافذ ، اعمال آن می باشد. لازم است دقت داشت که مایع نافذ به صورت یک پارچه و یکنواخت بر روی تمامی نواحی تحت تست اعمال شود. در مرحله دوم از روش انجام تست pt جوشلازم است مایع نافذ (Penetrant) را به سطح مورد آزمایش اعمال کرد. مایع نافذ می تواند یک مایع قابل دیدن و یا مایع فلوئورسنت که در محیط تاریک و زیر نور ماوراء بنفش نمایان می گردد، باشد.
شیوه های اعمال مایع نافذ در تست جوش pt
-اسپری معمولی
-اسپری الکترواستاتیک
-غوطه وری
-نیمه غوطه وری
زمان انتظار اسپری تست مایع نافذ
مایع نافذ اعمال شده در تست غیر مخرب pt لازم است به میزان کافی بر روی سطح جوش باقی بماند. تا حدی که بیش ترین مقدار ممکن از مایع نافذ در هنگام تست pt جوش در داخل حفره ها رسوخ نماید. زمان انتظار اسپری تست جوش ptمعمولا توسط کارخانه های تولید کننده اعلام می گردد. این زمان در موارد مختلف می تواند بسیار متغیر باشد که معمولاً ۵ تا ۶۰ دقیقه است. برای نمونه در استاندارد BS6443 زمان انتظار اسپری تست مایعات نافذ ده دقیقه در نظر گرفته شده است.
برداشتن مایع نافذ اضافی از سطح در تست پی تی جوش – مرحله سوم
پس از گذشت زمان معین در تست مایعات نافذ جوش که به شرایط سطحی و حساسیت قطعه وابسته است، باید سطح را از مایع نافذ اضافی پاک کرد. این عمل را در تست pt جوشعموما با پارچه آغشته به محلول پاک کننده که توسط شرکت سازنده مایع نافذ توصیه شده، انجام می دهند. باید توجه نمود که از اعمال محلول پاک کننده به طور مستقیم بر روی سطح قطعه جوش خودداری شود. چرا که احتمال خروج مایع نافذ از درزها و ناپیوستگی های سطحی در آزمون pt وجود دارد.
تست جوش pt بر اساس روشی که مایع نافذ پاک می شود به چهار نوع تقسیم بندی می شوند:
-قابل شستشو با آب (water washable)
-امولسیون شونده با مشتقات نفتی (lipophilic)
-قابل پاک شدن با حلال (solvent removable)
-امولسیون شونده با مشتقات آبی (hydrophilic)
ماده ظاهر کننده در تست جوش pt – مرحله چهارم
ماده ظاهر کننده یا همان Developer برای نشان دادن عیوب جوش در روش انجام تست pt جوش ضروری می باشد. لازم است کل سطح مورد آزمون pt با لایه ای نازک از ماده ظاهر کننده که معمولا پودر نرم گل سفید است، به طور یکنواخت پوشیده شود. این امر باعث می شود مایع نافذ در پودر حل گردد.
در نتیجه مرز عیوب سطحی با اندازه ای بزرگتر از اندازه واقعی قابل رویت می باشد. اما اگر از مایع فلوئورسنت استفاده شود نیازی به ماده ظاهر کننده نمی باشد. زیرا فلوئورسنت درتست مایع نافذ در تاریکی زیر نور ماوراء بنفش به رنگ های روشن زرد و سبز قابل رویت می باشد.
بررسی شکاف ها پس از تست pt جوش – مرحله پنجم
پس از گذشت زمان لازم برای جذب مایع نافذ به وسیله ماده ظاهر ساز ، سطح قطعه جوش مورد تست قرار می گیرد. مواقعی که از مایع رنگی استفاده می شود، تست جوش pt باید با استفاده از نور مرئی روزانه یا نور مصنوعی کافی (با شدت حداقل ۵۰۰ میکرو وات بر سانتی متر) انجام گیرد.
در مواردی که از مایع نافذ با ماده فلوئورسنت دار (با خاصیت شب نمایی) استفاده می شود، تست و مشاهده قطعه جوش در زیر نور ماوراء بنفش انجام می گیرد. اما نور ماوراء بنفش مورد استفاده در تست غیر مخرب pt باید دارای شدت کافی (حداقل ۸۰۰ میکرو وات بر سانتی متر مربع) بوده و طول موج آن در حدود ۳۶۵ نانومتر باشد.
ویژگی های مایع نافذ در تست pt جوش
امروزه برای ساختن مایع نافذ (Penetrant) لازم است به نکات مهمی توجه شود که از آن جمله به موارد زیر می توان اشاره کرد:
-مایع نافذ (Penetrant) جهت تست جوش لازم است از قابلیت نفوذ در نقایص و عیوب کاملا زیر سطحی و همچنین دیگر مجاری سطح قطعه جوش برخوردار باشد.
-مایع نافذ تست پی تی جوش لازم است قابلیت ترکنندگی خوبی داشته و بتواند لایه ای پیوسته بر روی سطح ایجاد نماید.
-مایع نافذ استفاده شده در تست جوش ptلازم است در مدت معینی به درون منافذ و عیوب سطحی کشیده شود.
-مایع نافذ تست غیر مخرب pt لازم است قابلیت جاری شدن از مجاری درون قطعه را دارا بوده و همچنین مقدار بسیار ناچیزی از آن، از درون عیوب بیرون کشیده شود.
-مایع نافذ جهت تست pt جوش لازم است به صورت مایع باقی بماند و در هنگام تست مایع نافذ سریع خشک نشود.
-مایع نافذ جهت انجام آزمون pt لازم است به سادگی از سطح قطعه شسته شده و در عین حال مقداری از آن که به درون عیوب وارد شده، نباید تحت تاثیر قرار گیرد.
-مایع نافذ نباید برای قطعه مورد تست و بازرس ضرر داشته باشد.
-مایع نافذ مورد استفاده در تست جوش لازم است بد بو نباشد تا منجر به عجله و بی دقتی شخص انجام دهنده تست مایعات نافذ نگردد.
مزایا تست مایع نافذ
-تست غیر مخرب pt برای مواد فلزی و غیر فلزی ، قابل استفاده می باشد. به طور کلی تمام مواد غیر متخلخل با این روش قابل تست است.
-تست pt جوش برای اتصالات جوشکاری شده و یا لحیم کاری شده فلزات غیر مشابه بر خلاف سایر روش های NDT به خوبی کاربرد دارد.
-مواد مورد استفاده در تست مایعات نافذ ساده و قابل حمل می باشند.
-تست مایع نافذ ، یک تست کم هزینه است.
محدودیت های تست غیر مخرب pt
-تست جوش pt فقط قادر به نمایان ساختن ناپیوستگی ها، عیب ها و ترک های سطحی است.
-تاخیر زمانی قابل توجهی از زمان تمیزکاری اولیه تا رسیدن به نتایج تست pt جوشوجود دارد.
-در تست مایع نافذ شرایط سطحی قطعه کار تاثیر زیادی بر دقت آزمایش خواهد داشت. بنابراین در تست غیر مخرب pt حجم عملیات تمیزکاری زیاد می باشد.
نتایج تست pt جوش
در گام آخر از روش انجامتست pt جوش ، بر اساس تغییرات و آشکار شدن رنگ قرمز در زمینه سفید ، نشانه های به وجود آمده تفسیر می گردد. به صورت کلی نشانه های تست مایعات نافذ جوش به ۳ دسته تقسیم می شود:
نشانه های صحیح در تست جوش pt
نشانه های صحیح در تست مایع نافذ در اثر معیوب بودن قطعه ایجاد می شوند. این نشانه ها شامل ترک ها و حفره هایی می شوند که به سطح راه دارند.
نشانه های غلط در تست مایع نافذ جوش
نشانه های غلط در تست غیر مخرب pt عموما بر اثر تمیزکاری نامناسب ایجاد می شوند.
نشانه های نامربوط در تست مایعات نافذ
نشانه های نامربوط در تست pt جوش عموما به علت هندسه قطعه ایجاد می شوند اما لزوما عیب به حساب نمی آیند.
کلام آخر:
پردیس فناوری کیش دوره های خود را تحت استانداردهای بین المللی کشور برگزار کرده و تمامی استاندارد ها و سرفصل های تعیین شده از طرف این سازمان را اجرا میکند . فراگیران پس از اتمام دوره می توانند در آزمون دوره شرکت کرده و در صورت قبولی مدرک مربوطه را دریافت کنند . این مدرک با قابلیت ترجمه رسمی (مهر وزارت امورخارجه و قوه قضاییه) امکان استفاده در بخش های دولتی و خصوصی در ایران و خارج از کشور را دارا می باشد .